مصرف مواد مخدر یکی از بزرگ ترین معضلات فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی در عصر حاضر قلمداد می شود. کنترل و کاهش عوامل موثر در رو آوردن به مصرف مواد مهم ترین اقدامی است که می تواند در سلامت آینده جامعه ‏نقش داشته باشد. این مطالعه در راستای بررسی میزان تاثیر مصرف دخانیات در گرایش به مواد مخدر طراحی و اجرا شده ‏است.در این مطالعه مقطعی 1372 پرونده مراجعه کنندگان برای ترک مواد مخدر از لحاظ وضعیت مصرف ‏دخانیات و سایر فاکتور های مرتبط مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.‏ 1306 مرد (95.2%) و 66 زن (4.8%) مورد بررسی قرار گرفتند. بیش از 90% افراد مراجعه کننده در زمان ‏مراجعه سیگاری بودند. بیشترین شروع مصرف دخانیات در این گروه 16 تا 20 سال بود. میانگین سن شروع مصرف ‏دخانیات 19.2±5.6 با نمای 18 سال و میانگین سن شروع مصرف مواد مخدر 21.3±7.1 با نمای 20 سال گزارش ‏شد. میان سن شروع مصرف دخانیات و شروع مصرف مواد مخدر ارتباط معنی داری وجود داشت.‏مصرف دخانیات می تواند بهعنوان یک عامل زمینه ساز در جهت اعتیاد به مواد مخدر شناخته شود. این امر ‏لزوم اجرای صحیح و دقیق قوانین کنترل دخانیات و اقدامات پیش گیرانه و ضرورت ترک مصرف دخانیات در سنین پایین را ‏یادآور می نماید.

هدف: استعمال دخانیات در میان نوجوانان موضوع نگران کننده ای است که در سطح جهانی توجه بسیاری از متولیان حوزه های مختلف اعم از بهداشت و سلامت تا جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت استعمال فردی و خانوادگی دانش آموزان نسبت به مواد دخانی در سال 1398 انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه بر اساس تحلیل نتایج فاز اول طرح پیشگیری از استعمال دخانیات (پاد) که به روش کوهورت در شهر ورامین تهران در چهار فاز بر روی دانش آموزان دختر و پسر در حال اجرا است انجام شد. در فاز اول 920 نفر دانش آموز پایه هفتم از طریق روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه بومی شده سازمان بهداشت جهانی بود. سوالات پرسش نامه به صورت طیف لیکرت (1 تا 5) نمره دهی شد. روایی پرسش نامه با استفاده از نظر خبرگان و هم چنین محاسبه شاخص روایی محتوا و شاخص نسبت روایی محتوا تعیین شد. پایایی پرسش نامه نیز با محاسبه آلفای کرونباخ (703/0) مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: فراوانی مصرف قلیان و سیگار به ترتیب 6/23%، 9/6% بود. 4/55% از دانش آموزان در مکان هایی نظیر پارک، قهوه خانه و کافی شاپ به کشیدن مواد دخانی می پردازند و 7/49% مهم ترین دلیل برای مصرف را حس کنجکاوی گزارش کردند. 2/21% از دوستان نزدیک آن ها سیگار و 1/35% قلیان می کشیدند. فراوانی مصرف قلیان و سیگار در خویشاوندان نسبی و سببی آن ها به ترتیب 51 و 8/45% بود. سطح آگاهی نسبت به دود دست دوم ضعیف بود. نتیجه گیری: قبح اجتماعی سیگار کشیدن در بین دانش آموزان و اطرافیان آن ها بیش تر از قلیان بود به طوری که مصرف قلیان بین فرد دانش آموز، دوستان نزدیک و خویشاوندان دانش آموزان بیش تر از سیگار بوده و قلیان کشیدن به رفتاری بهنجار و عادی تبدیل شده است.